نمونهبرداری از بافت (بیوپسی)، یک مرحله کلیدی در تشخیص پاتولوژیک بیماریهاست. انتخاب نوع سوزن و تکنیک مناسب بر اساس نوع بافت، اندازه ضایعه، روش تصویربرداری و هدف تشخیص، بر روی کیفیت نمونه، میزان درد و عوارض و سرعت تشخیص، تأثیر مستقیم دارد. در سالهای اخیر، تولیدکنندگان سوزنهای نمونهبرداری بر روی کاهش تهاجم، افزایش کیفیت نمونه و سهولت کار برای اپراتور متمرکز شدهاند؛ شرکت ایتالیایی H.S. Hospital Service از جمله تولیدکنندگان مهم در این حوزه است که مجموعهای از سوزنهای بیوپسی را برای بافتهای نرم و سخت ارائه میکند.
انواع سوزنهای نمونهبرداری (بیوپسی)
سوزنهای بیوپسی را میتوان بر اساس سه اصل دستهبندی کرد:
- هدف از نمونهبرداری (سلولی یا هیستولوژی)
- مکانیزم نمونهبرداری (آسپیراسیون دستی، مرکزی با تیغه، وکیوم)
- نوع بافت هدف (بافت نرم مثل کبد، پستان، تیروئید یا بافت سخت مثل استخوان، مغز استخوان)
هر نوع سوزن نمونهبرداری دارای طراحی، گِیج، نوک و مکانیسم برداشت بافت متفاوتی بوده که تعیین کننده کیفیت نمونه و ریسک بروز عوارض بعد از نمونهبرداری است.
۱. سوزن آسپیراسیون نازک (Fine Needle Aspiration-FNA)
سوزنهای ظریفی هستند که معمولاً دارای گیج ۲۲ تا ۲۵ و گاهی 21 بوده و برای مکش و جمعآوری سلولها و مایعات استفاده میشوند. همچنین امکان اتصال سرنگ ۲ تا ۱۰ میلی لیتری به سر سوزن وجود داشته تا از طریق مکش، نمونه جمع شود. این سوزن برای نمونهبرداری از تیروئید، گرههای لنفاوی، تودههای زیر جلدی، برخی ضایعات ریه و پستان (برای تشخیص اولیه) کاربرد دارد.
از مزایای سوزن FNA میتوان به تهاجم کم، هزینه پایین، سرعت نمونهبرداری بالا و ریسک کم خونریزی اشاره کرد. در مقابل، معمولاً ساختار هیستولوژی بافت را حفظ نمیکند و در مواردی که نیاز به تشخیص بافتشناسی است مانند تمایز جزئیات ساختاری تومور، ممکن است کافی نباشد.
۲. سوزن مرکزی (Core Needle Biopsy-CNB)
سوزنهای قطورتری هستند که معمولاً دارای گیج ۱۴ تا ۱۸ بوده و یک نمونه استوانهای از بافت جدا میکنند. سوزنهای مرکزی در دو نوع نیمه اتوماتیک و تمام اتوماتیک موجود است و جهت برداشتن نمونه بدون تغییر در ساختار هیستولوژیک آن از بافت پستان، کبد و برخی ضایعات جامد داخلی (در کنار هدایت سونوگرافی یا CT) کاربرد دارد.
مزیت سوزن نمونهبرداری مرکزی این است که نمونه بزرگتر و مناسبتری برای ارزیابی هیستولوژیک و ایمونوهیستوشیمی تهیه کرده و عیب آن، تهاجم بیشتر نسبت به سوزن نمونهبرداری FNA و ریسک خونریزی و درد بیشتر است.
۳. سوزن وکیوم (Vacuum-Assisted Biopsy-VAB)
این سوزن با استفاده از مکش برای برداشتن چند نمونه بزرگ از یک ورودی واحد استفاده کرده و دارای یک تیغه داخلی و کانال وکیوم برای برش و مکش نمونه است. این سوزن برای برداشتن حجم بیشتری از بافت (کاهش نیاز به جراحی تشخیصی)، بازیابی میکروکلسیفیکاسیون و کاهش خطای نمونهبرداری مناسب بوده و جهت بیوپسی پستان و ضایعاتی که نیاز به برداشت بافت بیشتر یا میکروکلسیفیکاسیون دارند، استفاده میشود. مطالعات نشان دادهاند که در برخی موارد، نسبت به سوزن مرکزی دارای دقت تشخیص بالاتر و نرخ کاذب کمتر است. در مقابل، نیاز به تجهیزات اختصاصی داشته و در موارد نادر ممکن است هماتوم بزرگتری ایجاد کند.
۴. سوزن تحت گاید (Stereotactic)
این سوزنها بر روی بدنه خود دارای علامت عمق یا نواحی اکوژنیک هستند تا در هدایت سونوگرافی یا استرئوتاکتیک قابل رؤیت باشند. از این ویژگی برای دقت بیشتر در بیوپسی تحت هدایت سونو، استفاده میشود.
۵. سوزن اندوسکوپی (Endoscopic Ultrasound-Guided-EUS)
این سوزن با نوکهای متنوع Lancet Tip (مثل سوزن معمولی تزریق اما تیزتر)، Franseen Tip (مثل نیزه سهپره)، Fork-tip (مثل چنگک کوچک)، Reverse-bevel (نوک ساده ولی با بریدگی در دیواره سوزن) و … موجود است. طراحی نوک به گونهای است که نمونهبرداری از اعضای داخلی مانند پانکراس و کبد را از طریق آندوسکوپ امکانپذیر میکند. مطالعات نشان دادهاند که نوع Franseen و Fork-tip در بسیاری از شرایط عملکرد بهتری نسبت به سوزنهای FNA معمولی داشته و نمونه بافت بزرگتر و کافیتری فراهم میکنند.
۶. سوزن محوری (Coaxial Needle System)
سوزن محوری شامل یک کانولای بزرگ خارجی است که از داخل آن، یک سوزن نمونهبرداری کوچکتر وارد میشود. مزیت آن، امکان برداشت چند نمونه بافت از همان یک مسیر ورود و کاهش ریسک خونریزی و انتشار سلولی در مسیر سوزن است. این سوزن معمولاً برای بیوپسیهای عمقی مانند کبد، کلیه و ریه کاربرد دارد.
۷. سوزن بیوپسی استخوان (Bone Biopsy Needle)
سوزن بیوپسی استخوان ابزاری فلزی، مقاوم و تو خالی است که برای برداشتن نمونه از بافت استخوان یا مغز استخوان جهت تشخیص بیماریهایی مانند سرطان استخوان، متاستاز، استئومیلیت و اختلالات خونی بکار میرود. این سوزن دارای نوک برنده و یک استایلت داخلی است که نفوذ به استخوان و برداشت نمونه را ممکن میکند. از مزایای آن میتوان به تهاجم کم، دقت بالا، هزینه کمتر نسبت به جراحی باز و قابلیت استفاده تحت هدایت تصویربرداری (CT یا فلوروسکوپی) اشاره کرد. در مقابل، عیوب این روش شامل احتمال درد، خونریزی خفیف، شکستن سوزن در استخوان سخت یا ناکافی بودن حجم نمونه در برخی موارد است.
کمپانی H.S. Hospital Servic پیشرو در تولید سوزنهای نمونهبرداری
کمپانی H.S. Hospital Service، تولید کننده ابزارهای کم تهاجمی و دستگاههای بینابینی، مجموعه کاملی از سوزنهای مرکزی و بیوپسی مغز استخوان را با تمرکز بر کاهش درد و برداشت نمونه باکیفیت بالا ارائه میدهد. سوزنهای بیوپسی، خواه برای بافت نرم و خواه برای بافت سخت، جزئیات طراحی و انتخابی حساس دارند که روی کیفیت تشخیص اثر میگذارند. کمپانی H.S. Hospital Service با در اختیار داشتن خط تولید محصولات شامل Tru-cut، TrapSystem و سایر ابزارهای بینابینی، یکی از تولیدکنندگان برجسته در این حوزه است.
